GRA RYWALIZACYJNA
Zachowaniem demonstracyjnym, który zabawą nie jest, jest gra rywalizacyjna. Obejmuje ona fizyczną zabawę bezpośrednią lub zabawę przedmiotami, ale w celu sprawdzenia poziomu pewności siebie drugiego psa, człowieka, jak i sprawdzenia siebie samego w tej sytuacji. Pies testuje sprawność fizyczną rywala, a także stabilności i statusu społeczny. Gra rywalizacyjna to zachowania, które będą występowały pomiędzy psami, które spotykają się po raz pierwszy, może też pojawiać się przy kolejnych spotkaniach, a nawet w sytuacji kiedy psy bardzo dobrze się znają. Może pojawiać się też między opiekunem a psem.
CZYM SIĘ RÓŻNI ZABAWA OD GRY RYWALIZACYJNEJ?
- Gra rywalizacyjna to zachowania, których celem jest testowanie rywala – określenie poziomu jego pewności siebie i stabilności jego statusu społecznego. Postawy i czynności wykonywane przez psy, mogą mieć postać podobną do fizycznej zabawy lub zabawy przedmiotami.
- W trakcie gry rywalizacyjnej ważny jest wynik. Występuje wiele zachowań demonstracyjnych, ciała psów są bardziej usztywnione niż podczas zabawy, a interakcje mniej wyrównane.
- Zabawa jest celem sama w sobie. Związana jest związana z uczuciem niepewności, co do jej wyniku oraz uczuciem radości.
- Aby zaistniała zabawa, konieczne jest zaufanie. Dlatego zwykle pies bawi się z osobnikami, które dobrze zna, niemniej zdarza się że czasami coś zaiskrzy i psy bawią się od pierwszego wejrzenia.
JAK ROZPOZNAĆ ZABAWĘ? Co pojawia się w zabawie?
- Charakterystyczne zachowania: ukłon zabawowy, skoczne podejście, rozluźniony, otwarty pysk.
- Symetria: zamiana ról.
- Autodostrajanie/samoupośledzanie: dostosowywanie swojej siły i zachowań do słabszego partnera, np.w trakcie zabawy w berka- spowolnienie, robienie pauz, tak by wolniejszy pies miał szansę dogonić szybszego, w trakcie zapasów obracanie się na grzbiet, jeśli drugi pies jest mniejszy i słabszy, tak by zabawa była równa, kładzenie się większego psa, aby zmniejszyć się, dorównać do mniejszego.
- Ciała bardziej zrelaksowane niż podczas rywalizacji.
- Najczęściej występują przerwy.
W zabawie mogą występować zachowania z różnych kategorii (demonstracyjne, agonistyczne, czyli związane z walką). Pojawiają się one jednak poza ich pierwotnym znaczeniem, czyli nawet jeśli pies udaje, że atakuje, to jest to atak zabawowy, jeśli gryzie, to na tyle delikatnie, by nie było to nieprzyjemne dla drugiego psa.
ZABAWA Z OPIEKUNEM. ILE ZABAWY JEST W “ZABAWIE” Z OPIEKUNEM?
Zabawa z opiekunem może posłużyć do oceny relacji pomiędzy psem a opiekunem. Można dowiedzieć się, w jaki sposób funkcjonują ze sobą na co dzień oraz jak przebiega ich komunikacja. Ważne jest zaobserwowanie czy w zabawie występuje frustracja, czy zabawa jest zabawą czy też jest raczej grą albo zachowaniem wyuczonym, które nie ma nic wspólnego z zabawą, pomimo tego, że pies używa zabawki. Pies w trakcie zabawy ma mieć dobry humor ma być zrelaksowany, spontaniczny i nie czuć się zagrożony. W trakcie zabawy z opiekunem opiekun nie powinien oczekiwać od psa żadnych zachowań! Powinien dać psu pełną swobodę wyboru. Jedynym założeniem jest dobrowolność i swoboda, nie należy zabawy wkładać w ramy, w których pies ma zachowywać się w określony sposób, na przykład nie może skakać ani szczekać.
KOMUNIKACJA W TRAKCIE ZABAWY
W zabawie ważna jest komunikacja niewerbalna ludzka jak i zwracanie uwagi na komunikację niewerbalną psa. W trakcie zabawy trzeba bacznie obserwować psa i jego reakcje na ustawienie naszego cała, nasze ruchy. Może być tak, że dla jednego psa dynamiczna ekspresja ciała, np. machanie rękami – są jak najbardziej w porządku, z kolei inny pies będzie się czuł onieśmielony, zestresowany nawet wówczas, kiedy staniemy przodem do niego.
Dlatego należy modyfikować swoje pozycje, poruszanie się tak, aby pies w trakcie zabawy był jak najbardziej zrelaksowany i czuł się jak najbardziej bezpieczny.
Nie ma odgórnej zasady, jak powinna wyglądać zabawa z psem. Najważniejsze jest to, by była ona przyjemna dla obu stron. Zabawa to zachowanie spontaniczne, wykazywane w momencie niskiego poziomu stresu. Uczestnicy zabawy charakteryzują się rozluźnionym ciałem, a sama czynność jest dobrowolna.
CZĘSTO OBSERWUJEMY GRY RYWALIZACYJNE POMIĘDZY PSEM, A JEGO OPIEKUNEM.
Opiekunowie często uważają, że bawią się z psami, na przykład rzucając im piłeczkę, niemniej struktura tego wydarzenia, wskazuje raczej na grę rywalizacyjną.
Oczekiwanie opiekuna, że pies przyjdzie do niego z piłką, odda ją lub położy piłkę w wyznaczonym miejscu, odbiera psu możliwość zachowywania się w sposób spontaniczny, naturalny, nakierowany na przyjemność.
zdjęcia dla psi ekspert od piesografia
Gdybyśmy chcieli naprawde pobawić się z psem piłeczką, to rzucilibyśmy piłeczkę i nie oczekiwalibyśmy tego, że pies ją nam przyniesie. Bylibyśmy otwarci na różne psie zachowania i cieszylibyśmy się z tego, że spędzamy wspólnie czas.
Niektóre zachowania brane przez nas za zabawę, mogą być w oczach psa rywalizacją, np. intensywne przeciągane się szarpakiem na wprost psa, nie wypuszczanie szarpaka w trakcie zabawy. Stres psa w przeciąganiu się zabawką może przejawiać się chwytanie pyskiem coraz wyżej na zabawce albo nawet chwytaniem za dłonie.
Jeśli pies chwyta zabawkę w trakcie przeciągania coraz wyżej, oznaczać to może, że być może nie bawi się, a właśnie toczy z nami grę. Dobrze jest upewnić psa, że nie chcemy rywalizować z nim o zasoby, a jedynie dobrze się bawić.
Jednym ze sposobów, w jaki możemy to zrobić, jest
- noszenie szarpaka wspólnie, równolegle do siebie,
- chwalenie psa w trakcie zabawy,
- nie skupianie się na konkretnej zabawce,
- wypuszczanie zabawki, tak by pies mógł się pobawić nią samodzielnie.
GRA RYWALIZACYJNA MOŻE SPRAWIAĆ RÓWNIEŻ PSU SATYSFAKCJĘ i radość lecz inaczej niż zabawa. Dlatego warto jest się upewnić, że stworzyliśmy psu klimat do zabawy, ale jednocześnie bądźmy otwarci na grę rywalizacyjną ze strony psa jeśli jest umiarkowana.
STAŁY I SWOBODNY DOSTĘP DO ZABAWEK
Pies ma poczucie własność i rozumie, że pewne przedmioty, osoby “należą do niego” lub są mu przypisane, na przykład: posłanie, miska, zabawki, OPIEKUN! Pies powinien mieć swoje zabawki, do których ma stały i swobodny dostęp. Chowając psu zabawki, możemy narazić go na ogromną frustrację i odebrać możliwość rozładowania na nich stresu, wyciszenia się. Ważne jest również to, by pies mógł się bawić samodzielnie z zabawką wtedy, kiedy ma na to ochotę, kiedy ma taką potrzebę.
Pies powinien mieć możliwość inicjowania zabawy z opiekunem. Zaproszenie do zabawy to bardzo naturalne zachowanie. Warto jest odpowiadać na takie zaproszenie, jeśli mamy czas i ochotę bawić się z psem, gdyż jest to przyjemne i buduje relację. Jeśli nie mamy czasu, ochoty na zabawę, to warto zakomunikować psu znanym mu hasłem, że jesteśmy na ten moment niedostępni, np. “NIE TERAZ”.
Sonia Maciuszek, behawiorysta psów i kotów, trener szkolenia psów
